2019 – 2021
CEPF
Delta Bojane (okolina rijeke Bojane sa Ulcinjskim poljem, Šaskim jezerom, zaledjem Velike plaže i Solanom)
Područje delte rijeke Bojane nalazi se na teritoriji opštine Ulcinj, na krajnjem jugoistoku Crne Gore. Odlikuje ga raznolik kompleks jedinstvenih i ugroženih prirodnih i kulturnih pejzaža, staništa i vrsta. Spada u važne prirodne ili poluprirodne močvarne predjele istočnog Mediterana, te je prepoznato kao jedno od ključnih područja za očuvanje biodiverziteta (Key Biodiversity Area). U okviru KBA Delta Bojane nalazi se više međunarodno prepoznatih važnih oblasti u pogledu zaštite i očuvanja prirode (IBA, Emerald staništa) kao što su: Šasko jezero, Ulcinjska Solana, Velika plaža, Ada Bojana, Paratuk ostrvo. Pored toga što su značajna sa aspekta biodiverziteta, vodena i vlažna staništa područja delte Bojane pružaju i niz ekosistemskih usluga kao što su: hrana, voda, zaštita naselja od buke, poplava i naglih klimatskih promjena, mogućnosti za razvoj turizma i rekreacije.
Područje delte rijeke Bojane izloženo je velikim antropogenim uticajima i pritiscima, što uzrokuje gubitak biodiverziteta – uništenje staništa i opadanje broja vrsta. Ovo je u najvećoj mjeri uslovljeno niskim nivoom javne svijesti o značaju očuvanja prirodnih područja, kao i nedovoljnom integracijom ciljeva zaštite životne sredine u politike prostornog planiranja i ekonomskog razvoja, u kontekstu primjene instrumenta integralnog upravljanja obalnim područjem. Procijenjeno je da su neki od glavnih faktora koji negativno utiču na vlažna staništa i biodiverzitet područja delte Bojane: neadekvatno upravljanje otpadom i otpadnim vodama, širenje poljoprivrednih površina na račun močvarnih staništa i ubrzana ekspanzija turističke infrastrukture.
Skadarska žaba (Pelophylax shqipericus) je ugrožena (prema kategorizaciji Međunarodne unije za zaštitu prirode IUCN) balkanska endemična vrsta zelenih žaba, koja živi u vlažnim i vodenim staništima nizijskih predjela jugoistočne Crne Gore i sjevernog i centralnog priobalja Albanije.
Na području Ulcinja odnosno KBA (područja od značaja za biodiverzitet) Delta Bojane, skadarska žaba je evidentirana na sljedećim lokalitetaima: Gornji Štoj, Donji Štoj (Velika plaža, Ada Bojana, Bregvija), Donji tok rijeke Bojane (Ćurke, Reč), Solana, Šasko jezero, Fraskanjel, Vladimir, Sukobin i Žaka. Na ovim lokalitetima se nalaze jedno ili više staništa skadarske žabe: plavne šume, močvare, bare, tršćaci, kanali, rijeke, potoci, jezera i vlažni pašnjaci.
Skadarska žaba je prepoznata kao jedna od ključnih vrsta jedinstvenog biodiverziteta KBA Delta Bojane. Međutim, akvatične vrste kao što su zelene žabe, a čije je stanje populacija dobar indikator kvaliteta vodenih i vlažnih staništa, veoma su ugrožene u ovom području. Svijest lokalne zajednice, kao i crnogorskog društva u cjelini o značaju vodozemaca i njihovih staništa za održanje zdrave životne sredine i vodenih ekosistema je i dalje na jako niskom nivou.
Stoga bi praćenje stanja populacije skadarske žabe u oblasti delte Bojane pružilo značajne informacije o kvalitetu vlažnih/vodenih staništa ove oblasti i doprinijelo definisanju mjera zaštite ove vrste.
Ugroženosti skadarske žabe na području Crne Gore, osim velikog antropogenog uticaja na njihova staništa, dopronosi i znatna zastupljenost gljivičnog oboljenja hitridiomikoze, koje važi za jedno od vodećih uzroka opadanja brojnosti populacija vodozemaca u svijetu, kao i činjenica da su ovdje zelene žabe bile izložene višedecenijskom izlovu u komercijalne svrhe.
Ciljevi projekta:
Projekat “Uključivanje lokalne zajednice u proces zaštite i unapređenja staništa ugrožene Skadarske žabe (Pelophylax shqipericus) na prostoru delte rijeke Bojane” ima za ciljeve da:
- Putem edukacije i promotivne kampanje upozna lokalnu zajednicu sa vodozemcima i njihovim značajem u održavanju zdrave životne sredine i vodenih ekosistema;
- Kroz uključivanje članova lokalne zajednice u program praćenja stanja populacije skadarske žabe u oblasti delte Bojane i zalaganjem za primjenu adekvatnih poljoprivrednih praksi pruži aktivni doprinos zaštiti vrsta i očuvanju jedinstvene biološke raznolikosti oblasti delte Bojane;
- Integracijom rezultata projekta u prostorno-plansku i upravljačku dokumentaciju na lokalnom i nacionalnom nivou, kako bi doprinijela boljem upravljanju obalnim područjem Crne Gore.
Projekat sprovodi CDE u saradnji sa NVO Programom za životnu sredinu (Env Pro) i NVO Mogul, uz finanskijsku podršku Partnerskog fonda za kritično ugrožene ekosisteme (CEPF).
Detaljan opis projekta, projektne aktivnosti i rezultate, potražite na zvaničnom sajtu projekta:
https://skadarskazaba.netlify.app
