2016 – 2017
CEPF
Projekat „Akcija za ekološku valorizaciju uvale Buljarica“ ima za cilj da ponudi naučnu osnovu za suočavanje sa aktuelnim izazovima na polju zaštite prirode i donošenja odluka o uvali Buljarice. Projekat je podržan od strane fonda Critical Ecosystem Partnership (CEPF), kroz finansijski mehanizam malih grantova.
U aprilu 2016. Crnogorsko Društvo Ekologa zajedno sa NVO Program za životnu sredinu i Društvom za razvoj ekologije, uz podršku profesora Pjera Ibiša (Pierre Ibisch) iz Centra za ekoniku i upravljanje ekosistemima sa Univerziteta Ebersvald (Centre for Econics and Ecosystem Management, Eberswalde University), postavili naučnu osnovu za zaštitu uvale Buljarica, primjenjujući tzv. MARISCO (Adaptive MAnagement of vulnerability and RISk at Conservation) ekosistemski metodološki pristup terenskim istraživanjima, radionicama i analizama. Tim sačinjen od eksperata iz različitih oblasti i za različite taksone (za staništa, morske ekosisteme, entomologiju, herpetologiju, ihtiologiju, teriologiju, ornitologiju i GIS) upućivan je u praćenje dinamike i promjena ekosistema, sa jasnim naglaskom na objektima biodiverziteta, ključnim atributima ekosistema, stresovima, prijetnjama i kontributivnim faktorima. Izvršene su i socioekonomska i procjena kulturnog naslijeđa, čime je zadovoljen interdisciplinarni pristup istraživanjima.
Oba pokazatelja – analiza biodiverziteta Buljarice i uvid u socijalno stanje – potvrdila su da je potpuno opravdano investirati u njenu zaštitu i obnovu, kao i u upravljanje održivim razvojem. Moraju se preduzeti hitne mjere kojima bi izgradnja i neodrživo korišćenje resursa bili obustavljeni.
Istraživanje je pokazalo da Buljarica predstavlja specifičan i značajan prirodni i kulturni entitet na jadranskoj obali. Njeni ekosistemi su relativno dobro očuvani i nastanjuju ih brojne značajne divlje vrste. Sa stanovišta zaštite životne sredine, najveći značaj i jedinstvenost uvale Buljarica ogledaju se u njenim močvarnim staništima. Interakcije između močvare i njenog okruženja obezbjeđuju visoku biološku raznovrsnost na malom prostoru. Važno je pomenuti da močvarni ekosistemi poput ovog koji čini najveći dio Buljarice brzo nestaju sa crnogorske obale, uglavnom uslijed intenzivne urbanizacije. Ta činjenica dodatno naglašava vrijednost i značaj ovog područja.
Prisustvo stalnih i privremenih vodenih basena, izvora, potoka i šuma pruža optimalne uslove za hranjenje, razmnožavanje i prezimljavanje insekata, vodozemaca, gmizavaca, ptica i sisara. Mnoge od biljnih i životinjskih vrsta prisutnih u Buljarici zaštićene su na nacionalnom i međunarodnom nivou. Mnoge od zabilježenih vrsta nalaze se na spisku zaštićenih biljaka i životinja Crne Gore (Službeni glasnik CG 76/06): 7 vrsta insekata, 8 vodozemaca, 19 gmizavaca, 175 ptica i 7 vrsta sisara. Već sama ova činjenica potvrđuje biološku vrijednost Buljarice.
U morskom ekosistemu najveći značaj u smislu zaštite imaju „livade“ Neptunove trave (Posidonia oceanica), koje pokrivaju velike površine morskog dna i pružaju stanište brojnim drugim životnim oblicima. Osim toga, kvalitet vode direktno zavisi od njih, tako da je P. oceanica jedna od vrsta ključnih za dobrobit ljudi i za ekosistemske usluge.
Vrijednost Buljarice ne čine samo prirodna dobra: dugo prisustvo ljudi takođe je ostavilo traga na ovom području. Tri najznačajnija kulturno-istorijska spomenika u Buljarici su manastir Gradište, spomen ploča palim rodoljubima i Spomen groblje interniraca I svjetskog rata. Osim ova tri, registrovana su brojna druga kulturna dobra: 25 arheoloških nalazišta, 21 grupacija građevina (tradicionalna svetovna arhitektura), 16 sakralnih objekata i mjesta i 17 memorijalnih mjesta.
